Ik heb een droom… een grote droom. Een droom die gaat over levenslust, verbinding en een mooiere wereld. Een droom die gaat over hoe we als mensen met elkaar omgaan. En die droom heeft alles te maken met het bewaken, herstellen en stimuleren van veiligheid, verbinding en verdieping. In mijn vorige blog heb ik je meegenomen in het fenomeen psychologische veiligheid tijdens een gesprek en waarom het zo belangrijk is als je wilt verdiepen en verbinden met de ander. Maar hoe herken je of de ander veiligheid ervaart? En als er sprake is van onveiligheid, wat kun je dan concreet doen?
Hoe herken je een stress respons bij de ander?
Hoe kun je aan je gesprekspartner zien of er sprake is van een stress-respons? Het is soms heel subtiel en dan kun je aan de buitenkant niet veel waarnemen. Maar soms wel, bijvoorbeeld aan:
- snellere ademhaling en verhoogde hartslag
- verandering van toon van de stem
- minder oogcontact of zoekende ogen
- wiebelen met het lijf
- algehele onrust of nervositeit
- emotionele reacties van boosheid of frustratie
- ontwijken van bepaalde onderwerpen
- verstrooid en niet-samenhangende redeneringen
Onze autonome zenuwstelsels communiceren met elkaar
Vaak voel je jezelf van binnen ook al onrustig worden als de ander in een stress-respons zit. Onze autonome zenuwstelsels communiceren namelijk met elkaar. We stemmen op elkaar af en beïnvloeden elkaar op een diep onbewust niveau – zoals Stephen Porges ondermeer omschrijft in zijn prachtige polyvagaaltheorie als ‘neuroceptie’. Onze autonome zenuwstelsels zijn continu signalen van binnen en buiten ons lijf aan het detecteren op veiligheid of onveiligheid. Het is te vergelijken met een alarmsysteem. Sommige alarmsystemen staan gevoelig afgesteld en zullen al afgaan bij de minste of geringste beweging van een vlieg. Anderen zijn weer veel minder gevoelig.
Als we in contact komen met een ander dan heeft ons lijf, ons alarmsysteem via de neuroceptie al met deze persoon gecommuniceerd, voordat we ons daar bewust van zijn. Dat werkt ook zo als we in contact zijn met dieren. De puurheid van het gedrag en de communicatie van bijvoorbeeld paarden, honden en katten wordt bepaald onze ‘alarmsystemen’. Daarom werkt het coachen met paarden bijvoorbeeld zo ontzettend zuiver en mooi. Dus let heel goed op je eigen lichaamssignalen en onderbuikgevoel tijdens elk gesprek dat je voert.
Wat kun je doen om de veiligheid te vergroten?
Het allerbelangrijkste dat je als coach, begeleider, therapeut, partner of manager kunt doen, is ervoor zorgen dat je zelf in een veilige en verbonden (dus een kalme, open en ontvankelijke) stemming blijft. Als jij dat blijft uitstralen, zal de ander via de neuroceptie kalme en rustige signalen krijgen wat helpt om uit de stress-respons te komen of te blijven. Dit noemt Porges ‘co-regulatie’. Zoals een baby een moeder nodig heeft om bijvoorbeeld zijn temperatuur te reguleren, zo hebben wij volwassenen elkaar nodig om onze stress-respons te reguleren.
- Blijf dus altijd kalm en verbonden, praat met een zachte en vriendelijke stem, blijf geduldig en maak met een ontspannen gezicht oogcontact.
- Als het even kan, laat je je gesprekspartner een paar keer rustig en diep ademhalen of maak je samen een wandelingetje.
- Help de ander om letterlijk even te vertragen, de tijd te nemen, te ontspannen.
- Laat af en toe een stilte vallen en stel vooral niet drie vragen tegelijk.
Het lijkt zo simpel en eenvoudig, maar hoe vaak trap je niet in de valkuil dat je sneller wilt gaan dan jouw coachee aankan? Ik heb meerdere malen in het begin van mijn coach-carriére ongeduld ervaren in het gesprek met een cliënt. Dan ging ik aan het gras trekken, om het te laten groeien. Niet handig! Het breekt af!
En wat er ook gebeurt, zelf blijf je kalm, verbonden, open en ontspannen. En pas dan kun je met elkaar meer diepgang en kwetsbaarheid in het gesprek bereiken.
Ik heb een droom
Terwijl ik dit blog schrijf, merk ik hoe belangrijk dit onderwerp voor mij is. Misschien omdat ik zelf door mijn eigen perfectionisme, onzekerheid en angst voor afwijzing die psychologische onveiligheid zo vaak heb ervaren. Alleen was ik me er toen niet van bewust. Het heeft me veel energie, stress en gedoe gebracht. Misschien is het wel daarom dat ik een diep verlangen en hele sterke drive voel om dit principe van veiligheid en verbinding te delen en te verspreiden. Anderen daarin op te leiden. Ik zie zoveel onnodig leed en stress om me heen. Ik weet het, het is vast niet realistisch, dat verlangen dat iedereen vanuit deze psychologische veiligheid met elkaar om zou kunnen gaan. Maar stel je eens voor wat dat zou doen voor onze creativiteit, openheid, plezier, verbinding, levenslust, rust en welzijn?! Laten wij als coaches, managers, begeleiders en therapeuten daar in ieder geval mee beginnen.
Wil je meer weten over hoe dit werkt?
Lees hier mijn eerdere blog over de polyvagaaltheorie van Porges of neem contact met me op. Ik vertel je er graag meer over.
Eén reactie
Dank je Ingrid ik neem al je tips mee in mijn nieuwe functie bij de ns als conducteur. Hoop je weer te mogen ontmoeten en meer en dichterbij ons zelf te kunnen zijn als ooit tevoren. Het ga je goed.