Wij groeten vaak mensen als we aan het wandelen zijn. Dat deden we al in Nederland, gemeend hoor, en soms werd het een soort spel: kijken of mensen reageerden. Nu in Noorwegen doen we het weer, omdat we het leuk vinden. Maar als mensen niet teruggroeten, betrap ik mezelf op een raar gevoel. Een ‘je laat me in de lucht hangen’ gevoel, waarna ik mezelf altijd even moet herpakken. Een groet, een glimlach, een gebaar, het zijn strooks.
Wat er gebeurt in de communicatie tussen mensen onderling
Het begrip strooks komt uit de Transactionele analyse, afgekort TA. TA is een methode om te analyseren wat er gebeurt in de communicatie tussen mensen onderling. Ook wat er onder de oppervlakte gebeurt. Om een beetje van een afstand te kunnen kijken wat er tussen jou en de ander gebeurt, en tussen jou en jezelf, is het fijn om het begrip strooks te snappen. Zeker als je gevoelig bent voor wat anderen denken of zeggen.
Wat zijn strooks?
Een strook is een eenheid van aandacht. Bijvoorbeeld: iemand die naar je lacht, iemand die iets tegen je zegt, iemand die naar je fronst enzovoort. In de TA noemen we dat: een strook geven. Wanneer iemand je een strook geeft, of juist niet, kan dat indruk op je maken. Het kan neutraal zijn, vervelend of raar, of juist prettig of opbeurend aanvoelen. Denk aan een knuffel van je favoriete ouder of een blik van een vriend.
Soorten strooks
Er zijn verbale en non-verbale strooks. “Ik vind jou aardig” is een verbale, en een glimlach van iemand is non-verbaal. Er zijn ook positieve en negatieve strooks. Bijvoorbeeld: “Ik vind jouw armband mooi.” Of: “Fijn dat je er bent.” Maar ook: “Schiet eens een beetje op!” En: “Ik vind het niet fijn als je je rommel laat slingeren.” Strooks kunnen zelfs fysiek zijn: een aai of een klap.
Verder zijn er voorwaardelijke en onvoorwaardelijke strooks. De eerste gaan over wat je ‘doet’, de ander over jouw ‘zijn’. Een voorwaardelijke strook is bijvoorbeeld: “Wat heb je dat goed gedaan.” Of: “Fijn dat je de afwas hebt opgeruimd.” Of: “Wat heb je mooie kleren aan.” Het zijn complimenten, die dus wegblijven als de ander niet goedkeurt wat je doet of draagt. Als je andere kleding aanhebt is het nog maar de vraag of iemand vindt dat je er leuk uitziet. Als je de afwas niet opruimt, krijg je misschien een schampere blik, een frons of een opmerking.
Onvoorwaardelijke strooks gaan over wie jij bent, bijvoorbeeld een verwelkomende knuffel, en opmerkingen als: “Fijn dat je er bent”, “Ik hou van je.” Of een negatieve: “Ik haat je!” Een kat die op je schoot komt liggen, waarbij je weet: hij vindt het fijn om bij me te zijn.
Sommige strooks lijken onvoorwaardelijk maar zijn dat niet. Een collega die altijd zegt: “Je bent een engel!” als je iets gedaan hebt waar ze heel blij mee is.
Strooks voor jezelf
Je kunt jezelf ook strooks geven. Sterker nog, dat doe je vaak! Tegen jezelf zeggen, in gedachten of hardop: “Pff, doe ik het weer! Ik ben altijd zo onhandig!” Of jezelf uitschelden. Of zeggen: “Ik ben best oké!”
Voedend of niet
Mensen kunnen niet zonder strooks. Als een baby nooit echt aandacht krijgt of geknuffeld wordt, en alleen de hoogstnoodzakelijke verzorging krijgt, wordt hij ziek of sterft hij. Kinderen vragen er dus ook om. Om positieve, maar ook om negatieve strooks, want negatieve strooks krijgen is altijd nog beter dan géén strooks. Wat je in je jeugd hebt ‘geleerd’, herhaal je later vaak. Dus kinderen die vaak negatief benaderd worden, zullen later moeite hebben met complimenten accepteren en hebben vaak een negatief zelfbeeld.
Je strookhuishouding opruimen
Strooks van anderen en jouzelf hebben invloed op je. Onbewust doet het wat met je. Wanneer je onzeker van jezelf bent of sociaal faalangstig, is het handig om je ‘strookhuishouding’ aan te passen. Zoals je je rommelige huis kunt opruimen, spullen kunt wegdoen die je niet meer wil en in huis halen wat bij je smaak past, kun je kijken welke strooks positieve of negatieve invloed op jou hebben, en daar wat mee doen.
Aandachtspunten hierbij zijn:
- Positieve strooks zijn voedend
- Negatieve ook, maar niet wenselijk
- Je kunt jezelf strooks geven en doe dit op positieve manier
- Je mag strooks weigeren als ze je niet bevallen
- Voorwaardelijke strooks zijn minder voedend dan onvoorwaardelijke
Strooks weigeren
Ik vond het een eye-opener dat ik strooks die me niet bevallen, mag weigeren. Dus als een vriend tegen mij zegt: “Je mag de ramen weleens wassen”, ook al heeft hij gelijk, toch hoeft hij zich er niet mee te bemoeien. Vroeger zou ik me schamen en me schuldig voelen, nu weet ik dat ik het gewoon als mededeling aan kan nemen en er geen aanstoot aan hoef te nemen. En als ik groet en iemand groet niet terug, kan ik denken: nou, die is het misschien niet gewend, of hij heeft zijn dag niet.
Ben je erg gevoelig voor wat andere mensen tegen je doen en wil je daar graag wat aan veranderen? Laten we een keertje een online afspraak maken. Gratis en vrijblijvend!
