Het ego, iedereen heeft er wel een beeld bij, maar wat is het nou eigenlijk? Om dat beter te kunnen begrijpen, is het verhelderend om het tegendeel van het ego ernaast te zetten: het hoger zelf. Het is een feit dat alle mensen zowel een ego als een hoger zelf hebben. Vraag is alleen: welke is het sterkst ontwikkeld?
Je zou ook kunnen zeggen:
in essentie zíjn we ons hoger zelf en hébben we een ego.
Onze persoonlijkheid is een mix van deze twee krachten.
Het ego ontwikkelen is een noodzakelijke groeifase
Doorgaans daalt ons ego in rond ons tweede of derde jaar, wanneer we ‘ik’ beginnen te zeggen. Het ego laten ontluiken is in wezen een noodzakelijke groeifase in onze ontwikkeling. We zullen ons ego volledig moeten ontplooien voordat we het kunnen transformeren naar ons hoger zelf. Zoiets als: je kunt de puberteit niet overslaan. We hebben het ego nodig om bepaalde aardse lessen te leren en ervaring in de materie op te doen.
Voor veel mensen is dit een zogeheten spirituele valkuil: weigeren om je ego te ontwikkelen, om werklijk in te dalen, omdat je liever spiritueel bent, ofwel niet geaard en met je hoofd in de wolken. Zoiets heet gewoon een ‘ontkenningsfase’. Ik weet er alles van! Door jezelf klein te houden, hoef je geen verantwoordelijkheid te nemen voor je ware potentie.
Het gaat erom dat je een vervuld leven leidt
Het ego ontwikkelen is overigens niet hetzelfde als een nare egoïst worden. Het gaat er meer om dat je je talenten tot bloei laat komen en deelt met de wereld, zodat je een vervuld leven leidt. Er bestaat ook zoiets als ‘gezond egoïsme’, waarbij je eerst zorgt dat jouw glas goed gevuld is, zodat je het daarna met anderen kunt delen. Je zou kunnen zeggen dat je ego dan vóór je laat werken in plaats van eronder te lijden of anderen eronder te laten lijden. Hoe bewuster je dit doet, hoe beter je je hoge zelf kunt dienen.
Eerst moeten we onze eigen grootsheid belichamen
Het klinkt misschien tegenstrijdig dat we ons ego eerst moeten ontwikkelen voordat we hem kunnen transformeren. Toch werkt het zo en kunnen we deze stap niet overslaan. Om hogere wezens te worden, dienen we zelfstandigheid te ontwikkelen en op te komen voor onszelf. Dienen we onszelf als sterren op het wereldpodium neer te zetten en onze eigen grootsheid te belichamen. Om vervolgens weer enige bescheidenheid te kunnen en mogen ontwikkelen over wie we zijn in het grotere plaatje.
Laat je ego bij de deur
Een mooi voorbeeld hiervan zag ik in de Netflix documentaire We Are The World. Hier komen heel veel supersterren samen, vrijwel allemaal mensen met een groot ego. Boven de ingang van de studio hangt een door producer Quincy Jones zelfgemaakt bordje met: “Check your ego at the door.” Alle supersterren zijn alleen gekomen, zonder assistenten en managers, dus zonder hun gebruikelijke entourage en sterallure, zonder maskers.
Zowel een superster als een bewonderaar
Stuk voor stuk smelten deze sterren om tot ‘normale mensen’, met al hun onzekerheden. Ze vragen zich plotseling af of ze wel goed genoeg kunnen zingen. En dan komt er een moment waarop één van hen een ander om een handtekening vraagt en in no time loopt iedereen naar een medeberoemheid om diens handtekening te vragen. Ze laten zien dat ze zowel supersterren als fans en bewonderaars van elkaar zijn. Het was prachtig om ze zo te zien veranderen. Van de eilandjes die ze gewend waren te zijn, naar een onderdeel van een groep met een missie.
Daarna komen we bij de hogere betekenis van het leven
Zo zie je ook vaak bij (voormalige) popsterren, filmsterren of andere grootheden dat ze – na het bereiken van de top – op zoek zijn gegaan naar de diepere betekenis, de spirituele kant van het leven. Kijk naar Robbie Williams, Jim Carrey, Prince, Madonna en vele anderen. Pas nadat alle materiële honger en het verlangen naar succes zijn gestild, komt de vraag op: is dit nu alles? Er moet toch méér zijn? Dat is ook precies wat de piramide van Maslov beduidt: eerst dienen de lagere, meer basale behoeften te worden vervuld, onze materiële noden. Daarna pas kunnen we die overstijgen en dan komen we bij de hogere betekenis van het leven.
Het ego kun je niet bestrijden
Het ego is op zich geen vijand, maar kan het wel worden. Het kan namelijk niet bestreden worden, want strijd hoort bij het ego! Dus trap je daarin, te denken dat het ego ‘dood’ of weg moet, dan zit je in je eigen val gevangen. Het ego kun je wel omvormen. Hoe dan? Door middel van bijvoorbeeld meditatie kunnen we het ego geleidelijk leren herkennen en daarmee doorzien. Iedere vorm van meditatie is daar geschikt voor. Een ademhalingsoefening, mindfulness, aandachtig wandelen. Het gaat er vooral om onze aandacht te verleggen. Van het eindeloze getetter in ons hoofd naar ons lichaam, naar onze ademhaling, naar de prachtige natuur waarin je wandelt.
Alles wat je aandacht geeft, groeit
Bij het omvormen van je ego kun je veel hebben aan het bekende gezegde: wat je aandacht geeft, groeit. Doorgaans besteden we heel veel aandacht aan ons ego. Aandacht is energie. Aandacht schenk je. Het is in feite het belangrijkste wat we (te schenken) hebben. Ieder moment van de dag hebben we de keus waar we onze energie in stoppen. Alles wat ons hoger zelf nodig heeft, is een heel klein deeltje van die aandacht! Zelfs al schenk je het per dag maar 5 minuten van je tijd, dan maakt dat al een wereld van verschil.
| Kenmerken van het ego | Kenmerken van het hoge zelf |
| Onrust | Rust |
| Angst | Liefde |
| Hardheid | Compassie |
| Gevoelskou | Gevoelswarmte |
| Meedogenloosheid | Hoger (geestelijk) denken |
| Oordeel | Ieder in zijn waarde laten |
| Eenzijdig materialisme | Visionair/idealistisch |
| Gevoelig voor groepsdruk | Individueel denken (niet individualistisch, maar zelfstandig en zelfredzaam) |
| Uitbuiten van de aarde en de medemens | Respect voor al wat leeft |
| Geen verantwoordelijkheidsbesef; | Verantwoordelijkheidsgevoel voor het grote geheel |
| Op zoek naar genot, materie, goedkeuring en korte termijn geluk | Op zoek naar het goddelijke in alles en iedereen |
| Verstand | Gevoel en Zijn |
| Controle en manipulatie | Onderscheidingsvermogen |
| Dualiteit en polariteit | Eenheidsbeleving |
| Innerlijke en uiterlijke strijd | Innerlijke vrede |
| Hebzucht, zelfzucht | Lange termijn inspanningen en offers |
| Verstand en Doen | Vrijgevigheid, denken in overvloed en die willen delen |
| Voorwaarden wat betreft de liefde en menselijke relaties | Onvoorwaardelijkheid en toewijding in de liefde |
| Schuld, verwijt en schaamte | Inzicht, intuïtie, bewustzijn |
| Denken in tekort, angst voor tekort | Vergeving en loslaten |
| Wrok, wraak, wroeging en vastklampen | Vertrouwen |
| Trots, luiheid, jaloezie, ijdelheid | Overgave |
| Arrogantie en onzekerheid | God, gebed en meditatie |
| Verslaving, onvrijheid | Vrijheid |
Wil je leren mediteren?
Ik heb hier veel ervaring mee en ik kan je helpen uitzoeken welke vorm van meditatie het beste voor jou werkt. Neem gerust contact op!
