Het is soms lastig om iemand in langdurige rouw te begrijpen. Je hoort dan opmerkingen als: ‘Ik word er moe van dat mensen zo lang in rouw blijven hangen. Wordt het niet eens tijd dat ze het leven weer oppakken?’ Ook ik betrapte mezelf er vroeger op dat ik dit dacht of zelfs zei. Mijn reactie op verdriet was er een van wegduwen: kop in het zand, doorgaan met het leven. Thuis mocht het er misschien zijn, maar op het werk liever niet. ‘Waarom moeilijk doen? Verdriet hoort nou eenmaal bij het leven’, dacht ik toen.
In mijn jonge jaren daarna heb ik geleerd dat rouw veel dieper kan zitten dan we soms beseffen. Langdurig verdriet is vaak verbonden aan oude stukken zoals verlatingsangst, een onvervuld verlangen naar liefde of een pijnlijk kindsdeel dat opnieuw wordt geraakt.
Opmerkingen die snijden
Nog pijnlijker wordt het als mensen oordelen over rouw om een dier. Zinnen als ‘dan neem je toch een nieuwe?’ of ‘het was maar een kat’ kunnen rouwenden diep raken. Voor veel mensen is een dier geen bezit, maar een zielsvriend. Een bron van onvoorwaardelijke liefde.
In mijn boek De lijn tussen magie en leven – een handboek over verlies van en rouw om dieren schrijf ik uitgebreid over hoe je op een liefdevolle manier door het rouwproces kunt gaan, juist als het om een dier gaat.
Rouw mag een plek hebben in het leven
In verschillende culturen is rouw een heilig proces. Daar wordt bewust ruimte gemaakt voor verdriet, soms zelfs gevierd als een eerbetoon aan het leven van de overledene. Maar wat als dat voor jou (nog) te ver weg voelt? Als je geen vreugde kunt voelen op een moment waarop anderen ‘het leven vieren’?
In mijn praktijk help ik cliënten om te vertragen. We maken samen kleine stappen terug in de tijd. Ik stel vragen als:
– Waar ben je dankbaar voor in jullie samenzijn?
– Wat wil je als blijvende herinnering met je meedragen?
Door deze vragen ontstaat er vaak ruimte voor liefde, rust en betekenis.
Contact met overleden zielen
In mijn werk channel ik regelmatig boodschappen van overleden mensen en dieren. En opvallend genoeg zegt geen enkele ziel ooit dat ze zelf in rouw zijn. Wat ze wél delen, is bijzonder:
- Ze geven aanwijzingen over wat de nabestaande nu nodig heeft om verder te kunnen.
- Ze sturen tekens of signalen die vaak al opgemerkt zijn, maar niet altijd begrepen.
- Ze geven via mij helende energie en levensinzichten door, die verzachting kan brengen in het rouwproces.
Waar liefdesverdriet in iemands systeem vastzit
De afgelopen jaren heb ik mijn focus verschoven: van liefde zoeken binnen één relatie of vriendschap, naar het ontvangen van liefde in een veel breder veld. Daardoor is mijn verbinding met liefde dieper, ruimer en vrijer geworden. En daardoor voel ik ook beter waar liefdesverdriet in iemands systeem vastzit. Samen kunnen we dat stukje helen, zonder oordeel en zonder haast.
Wat kun jij doen als omstander?
Heb geen oordeel over hoe iemand rouwt. Iedereen gaat op zijn of haar eigen manier door verlies heen. Soms is het mooiste wat je kunt doen:
- Een pannetje soep brengen
- Samen een kop koffie drinken
- Iemand uitnodigen voor een wandeling in de natuur
Zeg niet: ‘Als je iets nodig hebt, hoor ik het wel‘, maar wees er gewoon. Deze simpele vormen van liefde kunnen voor de ander het verschil maken.
Ruimte maken voor verdriet
Rouw hoort bij het leven. Maar hoe we ermee omgaan, maakt het verschil. Door ruimte te maken voor verdriet, bij jezelf of bij een ander, openen we ook de deur voor liefde. En dat is misschien wel het mooiste dat we elkaar kunnen geven.
Voor dierentolken en rouwbegeleiders voor dieren
Speciaal voor dierentolken heb ik de cursus Verlies van en rouw om je dier ontwikkeld. Deze biedt tools en inzichten om een brug te slaan tussen het aardse en het hiernamaals. Wil je contact maken met een overleden dier of geliefd persoon? Een reading kan antwoorden en verlichting geven.
