Een gezin als los zand

Toen ik het blog over mijn vader schreef, bedacht ik dat wij eigenlijk helemaal geen band hebben met elkaar. We zijn nog met zijn vieren over uit ons gezin. De twee jongsten zijn overleden, evenals onze ouders. En ik vroeg me af of daar een duidelijke oorzaak voor aan te wijzen is.

Meestal voor een langere periode
Toen wij klein waren, werden wij regelmatig bij familie of kennissen ondergebracht als mijn vader, die ziek was, weer uit het ziekenhuis kwam. Het was dan veel te druk met al die kleine, lawaaierige kinderen. Soms was het een paar weken, maar meestal voor een langere periode. We verbleven dan niet met broertjes en zusje bij dezelfde verzorger(s), maar we logeerden ergens in ons eentje, want dat was natuurlijk rustiger voor de verzorgers. De jongens mochten soms wel met twee bij elkaar. Mijn zusje bleef altijd thuis. Zij had teveel zorg nodig.

De eerste dagen waren leuk
Ik herinner me dat ik voor het eerst wegging toen ik drie jaar oud was. Mijn tante, de zus van mijn moeder nam me mee naar Helmond. Ze zat daar ergens in de kost omdat ze er werkte in een modezaak. En deze mensen hadden een zoontje van mijn leeftijd. De reis ernaartoe was spannend. Ik zat immers nooit in de trein. De eerste dagen was het leuk. Ze deden hun uiterste best om het mij naar de zin te maken. Maar na een weekje was het nieuwe er vanaf en ik wilde weer naar huis.

Els gaf mij troost
Ik was stil. Trok me terug en wilde niet eten. Alle pogingen om mij vrolijk te maken mislukten en ik ging weer terug naar huis. Maar eenmaal thuis was het ook niet echt gezellig; het moest rustig blijven voor mijn vader. In die tijd heb ik veel getekend, op mijn manier dan. En met de pop spelen. Die heb ik overigens nog steeds. Els heet ze en ze heeft een plaatsje in mijn slaapkamer. Een pop die mij veel troost gaf als ik verdrietig was.

Weer alleen
Zodra mijn broertjes weer thuis waren, was ik erg blij. Maar zij hadden elkaar en hadden niet direct behoefte aan een zusje dat schooltje met hen wilde spelen. Zij wilden rennen, buiten spelen en in bomen klimmen. Dan was ik weer alleen. Ik was daar erg verdrietig over, maar mijn moeder maakte mij duidelijk dat ik haar dan kon helpen. Ik zal toen ongeveer zes jaar geweest zijn. Dat helpen bestond uit het in de gaten houden van mijn zusje. Het wilde nog wel eens voorkomen dat zij door het tuinhek glipte en ronddwaalde door de buurt.

Tijd om te spelen was er niet
Na het overlijden van mijn vader, twee jaar later, waren we weer allemaal thuis. Het leven ging door. De jongens waren altijd met elkaar. Zaten ook op dezelfde school. Ik zat op de meisjesschool, alleen. Mijn zusje kon niet naar school en was bovendien nog te klein. Als ik uit school kwam, moest ik helpen. Zeil in de was zetten, keuken dweilen, soms een boodschap doen en verder op mijn zusje letten. Tijd om te spelen was er niet veel.

Korreltjes zand zijn we
De relatie met mijn broers is eigenlijk nooit meer veranderd. ‘We zijn korreltjes zand die toevallig bij elkaar horen’, zeg ik wel eens. Zij zien dat anders, hoewel zij ook niet echt veel met elkaar omgaan. Tijdens het leeghalen van het huis na het overlijden van mijn moeder dacht ik even dat het zou veranderen. We haalden herinneringen op, maar die waren vaak zo pijnlijk dat er niet al te diep op in werd gegaan. Ieder zit in zijn eigen wereld en we zien elkaar heel af en toe. Eigenlijk alleen als er iets bijzonders is.

Wat weten ze echt van mij?
Met kerst sturen we elkaar een kaartje en met verjaardagen gaat er een berichtje de deur uit. Maar verder? Nee, we hebben geen ruzie, het is oppervlakkig. Want kennen we elkaar eigenlijk wel? Wat weten ze echt van mij? Of ik van hen? Ik heb het vermoeden dat het altijd los zand zal blijven. Daarvoor is er teveel gebeurd.