Dissociatie is een natuurlijke reactie van het brein om jezelf te beschermen. Dit gebeurt vaak wanneer je iets heftigs meemaakt wat je overweldigt op dat moment. Dissociatie sluit je af van jezelf en de omgeving. Dit zorgt ervoor dat de wereld om je heen raar voelt, alsof je er geen deel van uitmaakt. Het kan je een gevoel geven alsof je aan de zijlijn staat van je leven in plaats van actief deel te nemen. Op het moment dat je dissocieert, heb je geen contact met je lijf.
Automatische piloot
We kennen allemaal wel dat we naar een bestemming rijden en dat je ineens ontdekt dat je er al bijna bent. Je kunt zeggen dat je op de automatische piloot rijdt. Alsof je er niet helemaal bij bent. Vooral wanneer je moe of overprikkeld bent kun je snel dissociëren zonder dat je het merkt. Je geeft gas, remt en schakelt als vanzelf. Deze handelingen doe je onbewust, je hoeft er niet bij na te denken. Dit overkomt ons allemaal wel eens.
Dingen gaan aan je voorbij
Wanneer het je regelmatig overkomt dat je niet bewust aanwezig bent, gaan dingen vaak aan je voorbij. Je hebt niet echt contact met jezelf. En wanneer je geen contact hebt met jezelf, hoe kun je dan contact maken met de ander of met je omgeving? Een gevoel van eenzaamheid en afgescheidenheid steekt dan de kop op. Dit zorgt vervolgens voor nóg meer dissociatie.
Hoe ontstaat dissociatie?
Dissociatie is vaak een reactie op stressvolle situaties. Wanneer je lichaam in gevaar is of een situatie als bedreigend ervaart kan het op drie manieren reageren: vechten, vluchten of bevriezen. Het laatste zorgt voor dissociatie. Wanneer je een stressvolle situatie meemaakt zorgt dit voor heftige emoties. Je hersenen kunnen dit niet verwerken en schakelen hierdoor als het ware uit, zodat je niet meer bewust meekrijgt wat er gebeurt.
Stress en trauma uit het verleden
Als kind heb ik mij vaak losgekoppeld van de realiteit. Ik groeide op in kindertehuizen en pleeggezinnen. Het was te heftig wat er allemaal gebeurde. Vechten kon ik niet, vluchten ook niet, dus ik bevroor. Ik was afhankelijk en de onveiligheid bracht mij in mijn eigen droomwereld. Al deze voor mij indrukwekkende ervaringen zorgden ervoor dat ik snel overprikkeld was. Mezelf geruststellen, reguleren kon ik als kind ook nog niet, je hebt hier een ouder of verzorger voor nodig, co-regulatie noemen we dat. Wanneer dit ontbreekt, of niet voldoende aanwezig is, hopen stress en trauma zich op. Opgehoopte stress en trauma’s uit het verleden zorgen voor dissociatie in het heden.
6 Tips voor omgaan met dissociatie
1 – Meditatie/mindfulness
Het grootste deel van ons leven worden we in beslag genomen door gedachten, emoties en verhalen in ons hoofd. Dit zorgt voor niet aanwezig zijn in het nu. Neem daarom eens bewust de tijd om te mediteren. Je brengt jezelf en je gedachten tot rust.
2 – Schrijven
Alles kan wazig voelen als je dissociatieve gedachten hebt. Schrijven helpt je om te downloaden wat er in je hoofd omgaat. Door te schrijven kun je je gedachten vastleggen en meer inzicht krijgen wat er daadwerkelijk speelt.
3 – Terug naar het hier en nu
Gebruik je zintuigen. Word je bewust van wat je hoort, ziet, ruikt, proeft en voelt. Kijk om je heen, registreer bewust je omgeving. Dit helpt je om verbinding met het hier en nu te maken, om bewust aanwezig zijn in het moment.
4 – Blijf in verbinding met anderen
Oordeel en bekritiseer niet te snel. Laat je niet leiden door vecht- of vluchtreacties. We kunnen meer begrip krijgen en nader tot elkaar komen, zelfs in gespannen situaties, wanneer we goed met elkaar omgaan, naar elkaar luisteren en empathie opbrengen voor elkaar. Dit kan een relatie juist versterken.
5 – Vraag, neem niet aan
We hebben allemaal diepgewortelde overtuigingen die onze verwachtingen van anderen bepalen. Wees nieuwgierig in plaats van beoordelend. Wat verwacht je van een relatie en wat is de verwachting van de ander? Spreek je uit.
6 – Terug naar de natuur
In de natuur kun je opladen, tot rust komen, je verbinden met de aarde, goed voelen hoe je voeten verbonden zijn met de grond. Je stappen heel bewust zetten door je voeten bewust neer te zetten. Op blote voeten lopen kan dit gevoel van verbinding versterken. Wanneer je hierbij let op je ademhaling en bewust wat dieper in gaat ademen, kom je nog meer in het moment.
Ons lichaam is een grote bibliotheek
Oude overweldigende ervaringen die ooit ergens zijn ontstaan vormen hoofdstukken in je levensboek. Ze raken misschien wat verborgen onder het stof van de tijd, maar er komt een moment dat de stof er afwaait. Je krijgt het alsnog onder ogen. Door ingrijpende en overweldigende ervaringen bewust aandacht te geven en te accepteren dat ze er zijn, kunnen gevoelens en bevroren emoties alsnog smelten. Oude overtuigingen en conclusies kunnen herzien worden waardoor je een nieuwe en heldere kijk kunt krijgen op jezelf en je omgeving.
De dissociatie voorbij
Ik begeleid je graag om de ingrijpende en overweldigende ervaringen in je leven te onderzoeken, te verwerken en los te laten. Mijn manier van werken is duurzaam. Om daadwerkelijk los te laten is het nodig om de onbewuste signalen van je lichaam bewust te maken. Dit doe je door je aandacht te richten op je lijf en naar binnen te gaan. Er opent zich een wereld voorbij de dissociatie. Het resultaat is meer energie, levensvreugde, betere communicatie, fijnere relaties. En het allerbelangrijkste is dat je jezelf toestaat om te mogen kiezen voor jezelf en de plek inneemt die je toekomt. Ik zie je graag, er zijn je al honderden mensen voorgegaan.
