We leven in een tijd waarin alles in beweging lijkt. Zekerheden vallen weg, systemen kraken en piepen, en de roep om verandering klinkt overal. Tegelijkertijd gebruiken we nog steeds oude kaders om een nieuwe wereld te begrijpen. Onze waarden, principes die richting geven aan ons gedrag en onze keuzes zouden daarin een anker kunnen zijn. Maar zijn die waarden nog wel waardevast? Of dragen ze juist bij aan het in stand houden van een disbalans waar we collectief aan voorbij willen?
De verschuiving van mannelijke naar vrouwelijke waarden
Traditioneel zijn veel waarden waar onze maatschappij op is gebouwd gebaseerd op wat je zou kunnen omschrijven als mannelijke energie: denken in hiërarchie, controle, winst, snelheid, dominantie, ratio, en doelgerichtheid. Dat is lang effectief geweest, althans, in economische en technologische zin. Maar we zien steeds duidelijker de keerzijde. Mensen zijn uitgeput, er is veel sprake van burn-outs, vervreemding, ecologische schade en een groeiende ongelijkheid.
Tegenover deze waarden staan wat je vrouwelijke waarden zou kunnen noemen: verbinding, intuïtie, zorg, samenwerking, creativiteit, cyclisch denken, ontvankelijkheid. Niet per se gender gebonden, maar wel waarden die lange tijd zijn ondergewaardeerd of zelfs als ‘zwak’ zijn bestempeld. Terwijl juist deze waarden nu hard nodig zijn om een meer duurzame, inclusieve en menselijke samenleving vorm te geven.
De waardeverwarring
De vraag: ‘Zijn waarden nog wel waardevast?’ haakt in op deze kentering. Veel waarden die we ooit als universeel of vanzelfsprekend beschouwden, staan ter discussie. Want wat betekent succes nog, als het ten koste gaat van ons welzijn? Wat is autonomie, als we massaal verlangen naar verbinding? En wat is leiderschap, als het alleen top-down wordt vormgegeven en niet waardebewust is?
We zitten in een periode van collectieve herijking. Waarden die eerder als ‘zwak’ of ‘soft’ werden gezien – bijvoorbeeld zorgzaamheid, kwetsbaarheid of empathie – krijgen langzaam meer erkenning. Toch worstelen we nog met hoe we die waarden een volwaardige plek kunnen geven. Er is een diepgewortelde overtuiging dat zachte waarden niet sterk genoeg zijn om een harde wereld te dragen. Maar wat als juist dat het probleem is?
Waarom vrouwelijke waarden noodzakelijk zijn
Vrouwelijke waarden zijn geen ‘nice to have’ die je toevoegt aan een verder onveranderd systeem. Ze zijn essentieel om tot een nieuw evenwicht te komen. En nee, dat betekent niet dat we alle mannelijke waarden overboord moeten gooien. Integendeel. Het gaat om integratie, het in balans brengen van actie en reflectie, doen en voelen, structuur en flow.
In leiderschap bijvoorbeeld zien we dat vrouwelijke waarden steeds meer terrein winnen. Niet omdat vrouwelijke leiders ineens de norm zijn, die ongelijkheid is er nog volop, maar omdat het besef groeit dat empathie, luisteren en inclusiviteit bijdragen aan effectievere, veerkrachtigere teams. De organisaties die dit écht durven omarmen bouwen aan een fundament dat toekomstbestendig is. Waardevast!
Waarden opnieuw verankeren in jezelf
Als we vrouwelijke waarden meer ruimte willen geven, begint dat bij onszelf. Zeker voor vrouwen rond de 40 – een levensfase waarin je vaak opnieuw afstemt op wat bij jou past in werk, relaties en zingeving – is dit het moment om je waarden te herijken. Om te kijken wat jij van huis uit hebt meegekregen over wat ‘goed’, ‘sterk’ of ‘succesvol’ is. Welke waarden heb je daardoor omarmd omdat ze sociaal wenselijk zijn, maar nu eigenlijk niet bij je passen? En durf je te erkennen welke waarden diep vanbinnen in jou leven? Ook als ze niet altijd ‘strategisch’ of ‘productief’ lijken? En durf je dit te uiten?
Een zelfbewuste balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke
In mijn leven heeft de herijking van mijn waarden, zowel privé als zakelijk, het mogelijk gemaakt om mijn vrouwelijk leiderschap te omarmen en uit te dragen. En geloof ik dat vrouwelijke waarden het verschil gaan maken in de komende decennia. Het zal gaan zorgen voor een zelfbewuste balans tussen het mannelijke en het vrouwelijke.
Waarden zijn niet statisch
De term ‘waardevast’ klinkt alsof waarden niet zouden mogen veranderen. Maar misschien moeten we die term anders benaderen. Voor de maatschappij en voor jouzelf. Waardevast betekent namelijk niet dat je vasthoudt aan oude overtuigingen; het betekent dat je trouw blijft aan dat wat in essentie klopt voor jou, ook als je waarden veranderen in opeenvolgende levensfasen of na life events. Waarden ontwikkelen zich met jou mee. Juist daarom is het belangrijk om ze af en toe opnieuw onder de loep te nemen. En om de ruimte te geven aan waarden die tot nu toe misschien in de schaduw stonden. Waardevast betekent namelijk: niet star! En in deze tijd betekent dat: de moed hebben om vrouwelijke waarden te erkennen, te belichamen en onder de aandacht te brengen. In gesprekken, in keuzes, in je leiderschap. Niet als tegenreactie, maar als aanvulling. Niet om te polariseren, maar om te helen. Omdat de verzachting jou en de maatschappij goed zal doen.
De wereld verandert en wij veranderen mee
In die beweging is het essentieel dat we blijven voelen wat écht belangrijk is. Voorbij de ruis, verwachtingen en oude systemen. Vrouwelijke waarden bieden geen pasklare oplossingen, maar ze nodigen wel uit tot vertraging, verdieping en verbinding. Een veilige bedding om onze vrouwelijke wijsheid en energie te gaan gebruiken. En misschien is dat precies wat deze tijd van ons vraagt. Niet harder, sneller of meer. Maar zachter, wijzer, eerlijker en ontvankelijker. Dáár ligt de nieuwe kracht.
Voel jij dat het tijd is voor andere waarden?
Sta dan eens bewust stil bij wat jouw innerlijke kompas je vertelt. Welke waarden leven er diep vanbinnen in jou en durf je die ook echt te volgen, in werk, relaties en keuzes? Vraag een waardevol gesprek hierover aan (met koffie en op een leuke plek in Rotterdam) via info@waardevol.me.
