Vanwege mijn werk als ritueelbegeleider, maar ook uit persoonlijke interesse, lees ik graag gedichten. Zo geeft een gedicht op een rouwkaart mij een eerste indruk van de gevoelens rondom het overlijden van een geliefd persoon. Een gedicht uitgesproken tijdens een ceremonie kan op een bijzondere manier emoties, gedachten en betekenissen overbrengen. Ik ben dan ook altijd op zoek naar inspiratie.
Zo krijg ik iedere week een gedicht gemaild van Woensdag – Gedichtdag. Het betreffende gedicht wordt ook wekelijks opgehangen bij het Gedichtbankje aan het Kloosterlaantje in Driebergen.
Gedicht Annie M.G. Schmidt
In mijn mail van afgelopen week las ik een mij bekend gedicht van Annie M.G. Schmidt: Zonder jou. Ik ben fan van haar. Ze maakt meesterlijke gebruik van eenvoudige taal en schetst heldere, herkenbare situaties in haar gedichten en verhalen. Wie kent ze niet?
Zonder jou
Het gedicht Zonder jou voert me in gedachten terug naar een uitvaart die ik begeleidde. Het stond op de rouwkaart van een lieve vrouw.
Zonder jou
De wereld is wonderlijk leeg zonder jou
Er staat maar zo weinig meer in.
De hemel is aldoor hinderlijk blauw.
Waarom? Wat heeft het voor zin?
De merel zit zachtjes te zingen in ’t groen.
Voor mij hoeft ie heus zo z’n best niet te doen.
De wereld kon vol van geluk zijn, maar nou:
leeg, zonder jou.
Haar man vertelde mij dat de gedichtenbundel met dit gedicht erin bij hen op het nachtkastje ligt. Af en toe las zij hem een gedichtje voor. Daar had ze plezier in. “De sfeer van dit gedicht past bij haar, onopgesmukt, eenvoud, natuur”, zo verwoordde hij zijn gevoel.
Haar afscheidsdienst
Tijdens het afscheid gebruikte ik dan ook zinnen uit het gedicht. In mijn welkomstwoorden schetste ik een beeld van haar lezend aan de keukentafel. Een boek, kopje koffie erbij of een glas wijn. Met uitzicht op de weilanden. Een verrekijker op de vensterbank om naar vogels te kijken. Of zittend in de tuin, met de zon op haar gezicht. Meer had ze niet nodig om blij en tevreden te zijn.
Ik vertelde over haar levensboek dat zich vulde met tal van verhalen, gedichten, herinneringen en plaatjes. Een boek met een mooie zachte gekleurde kaft.
We luisterden naar muziek, waaronder het lied Zonder jou van Rob de Nijs, dat zo mooi aansluit. Hij zingt: ‘t is zo vreemd maar op de duur zal het wel wennen, dat het leeg is waar jij zoveel jaren was. De geluiden van de stilte leer je kennen, en hoeveel geluid dat is merk ik nu pas.
Slotwoorden die het rond maken
In mijn slotwoorden zei ik dat haar levensboek tenslotte gesloten werd. Dat het vanaf nu een boek is om te koesteren en om zorgvuldig te bewaren, om af en toe rustig door te bladeren, stil te staan bij warme herinneringen, bij grappige anekdotes, foto’s, een geleefd leven samen.
“Het zal zorgvuldig bewaard worden en van tijd tot tijd tot troost zijn en ons inspireren. Het is een levenskunst om ons boek te vullen met liefdevolle en positieve verhalen, er voor de ander te zijn, met een opgeruimd gemoed, zoals zij.”
Hoe mooi was het, dat toen wij haar over de brug begeleidden naar de crematieruimte, een merel uit volle borst zat te zingen op het dak? Of het zo moest zijn.
Levenswending
Heb jij lievelingsgedichten? Bewaar jij knipseltjes voor als die speciale gelegenheid er is? Inmiddels heb ik een map vol, evenals diverse gedichtenbundels. Waardevol materiaal bij het vormgeven van een ceremonie, niet alleen bij afscheid, maar ook om te gebruiken bij de voorbereiding van ceremonies bij vreugdevolle momenten.
In mijn begeleiding ga ik altijd op zoek naar de essentie, naar een rode draad of thema. Een goed gekozen gedicht kan dan van grote waarde zijn. Kijk voor meer informatie op www.levenswending.nl.
