Schuld, misschien wel de emotie die jou het meeste klem kan zetten, het gevoel kan geven dat je het niet goed doet, dat jij de veroorzaker bent van alles. Het is ook een emotie die veel relaties klemzet; partners die gaan verwijten vanuit schuldgevoel of angst het niet goed te doen. Het is belangrijk om te weten waar schuld vandaan komt, hoe het ontstaat en wat het nu werkelijk is.
Er zijn twee vormen van schuld:
– de schuld die de ander jou in de schoenen schuift
– wat jij voelt wanneer je denkt iets niet goed te doen, niet aan verwachtingen van de ander voldoet
Schuld is eigenlijk angst
Of je nu de schuld bij de ander legt of hem zelf naar je toe trekt, het gaat in feite om angst. Wanneer het aan de ander ligt, dan doe jij tenminste niets verkeerd, de ander is dan verantwoordelijk en jij doet er dan nog toe. Of wanneer jij de schuld op je neemt vanuit een te groot verantwoordelijkheidsgevoel (voor diens geluk) hoeft de ander niet door iets lastigs te gaan of boos te worden op jou en blijf jij geliefd, voel je dat je de moeite waard bent. Beiden worden gestuurd vanuit angst om het niet goed te doen en vanuit angst voor ruzie en afwijzing.
Schuld vermomd in liefde
Zonder dat de ander het beseft, zit in de liefde vaak ergens de schuld verscholen, al vanaf dat je klein was.
– ‘Zo fijn en knap van je als je zo gezellig bij me zit’, zegt de moeder tegen haar kind nadat deze net een woedeaanval heeft gehad.
– ‘Zo, nu kunnen we het weer gezellig maken’, zegt je vader net nadat jij verdrietig was.
Goed en lief bedoeld, maar het brengt de boodschap met zich mee dat jouw emoties niet goed waren, dat je daarmee de ander iets aandeed en ervoor zorgde dat het niet gezellig was. Bedoeld als compliment, maar de kinderlijke liefde en onschuld nemen een verkeerde afslag, de afslag richting schuld:
– ‘Oh, dus als ik gezellig ben is de ander blij’.
– Of ‘Als ik me rustig houd dan gaat het goed met de ander’.
En zo gaan we later als volwassene vanuit schuld in onze relaties staan en kunnen we zowel schuld aan de ander geven als hem naar onszelf toetrekken. Daardoor wordt onze eigen liefde later manipulatief – ‘Ja hoor, het zal wel weer aan mij liggen….’ – omdat emoties zoals boosheid, verdriet en angst er niet mogen zijn.
Schuld als barstende bom
Schuld bij de ander leggen gebeurt vaak op momenten dat je overloopt, te vol zit en er iets fout gaat. Jouw omgestoten beker chocolademelk vroeger was eerder een druppel dan oorzaak. Maar als kind besef je niet dat de uitbarsting van je vader of moeder helemaal niet ging over jouw beker, maar over waar hij of zij zelf mee worstelde. Tegen de tijd dat je dit bent gaan beseffen heeft schuld allang bezit van je genomen. En later als volwassene doe je hetzelfde.
De ander iets verwijten
Je kent het wel, je partner staat net iets te dicht achter je om iets te pakken, jij stoot iets om en voor je het weet roep je: ‘Ja, ga toch ook eens aan de kant dan!’ De ander iets verwijten is een vorm van de schuld bij de ander leggen. Het gaat ook over het niet kunnen of durven nemen van verantwoording voor jouw eigen gedrag. Wanneer jij in jouw kindertijd hebt ervaren hoe schuld bij jou werd gelegd, ben jij als kleintje schuld op je gaan nemen. Dit gaat wringen waardoor jij, zonder dat je het wilt, later hetzelfde gedrag gaat vertonen.
Zo kom je van je schuldgevoel af
Stoppen met je schuldig voelen begint met kiezen voor jezelf, doen wat voor jou goed en nodig is, gaan voor je eigen geluk in plaats van je steeds maar verantwoordelijk te voelen voor (het geluk van) de ander. Schuldgevoel ontstaat wanneer je bang bent voor verlies. Wanneer jij gekozen hebt en in verbinding bent met jezelf kun jij zonder schuldgevoel (makkelijker) kiezen voor jezelf. En wanneer je niet meer bang bent voor verlies kun je het schuldgevoel dat jou in de schoenen wordt geschoven ook teruggeven aan de ander. Bijvoorbeeld tegen je partner – die jou verantwoordelijk houdt voor dat hij niet weg kan – kun je zeggen dat het feit dat hij niet zijn eigen ruimte inneemt niet wil zeggen dat jij die ruimte dan moet maken, dat heb je namelijk allang genoeg gedaan vermoed ik.
Spannend, de schuld teruggeven en de verantwoordelijkheid daar laten waar hij hoort, maar o zo nodig om te kunnen leven vanuit je verlangen en vanuit een flow.
En zo stop jij met de schuld bij de ander leggen
Herken jij dat je de schuld wel eens bij de ander legt? Voel jij dat je niet wilt horen of weten dat je iets niet goed zou doen? Ga dan eens naar je kleine ik toe.
– Waarom ben je hier bang voor?
– Moest je altijd al veel te veel verantwoordelijkheid dragen dat het er in je volwassen leven gewoon niet bij kan?
– Kreeg je vaak de boodschap dat het niet goed genoeg was wat je deed?
– Ben je gaan bemiddelen tussen je ruziënde ouders met als gevolg een machteloos gevoel dat het toch geen zin had wat jij probeerde op te lossen?
Wat heb je nodig om eerlijk en zuiver te kunnen kijken naar je eigen acties en gedrag in je leven? Wees lief voor jezelf en besef dat elke ervaring er is om jou te helpen, verder te laten groeien. Het zijn dus leermomenten, ze maken dat je groeit tot die mooie jij zoals je bedoeld bent te zijn. Je eigen verantwoording gaan nemen begint met lief zijn voor jezelf, houden van jezelf. En soms is het ook echt nodig jezelf te helen van de pijn die jij als kind hebt opgedaan waardoor schuld nog zo pijnlijk is. Wanneer schuld zowel bij jezelf als de ander geen issue meer is, dan wordt de verbinding zuiver, kun je eerlijk zijn tegen elkaar en ontstaat er liefde.
Steuntje in de rug
Schuld loslaten gaat over pijn loslaten. Mijn boek ‘Dansen met je schaduw’ kan een heel mooi steuntje in de rug zijn, net zoals mijn gratis online training ‘bevrijd jezelf’.
