Het is onze derde sessie. Het thema waar we mee gaan werken diende zich aan tijdens het tweede gesprek. “Ik moet altijd maar sterk zijn” zegt ze. “Dat is een mooie zin om mee te nemen in een opstelling” is mijn antwoord. Maar eerst is er iets anders nodig, want ze zit erg in haar hoofd. We doen een Boeddha-oefening met herhalende vragen. Zeven keer dezelfde vraag achter elkaar en de uitnodiging is om te blijven antwoorden. Dezelfde vraag levert steeds andere antwoorden op, alsof je met een soort lift afdaalt in je onderbewuste. De antwoorden komen van ver en soms zijn ze er niet. Ook dat is goed. Niet alles kunnen zeggen omdat je langs schaamte moet. Zó trouw aan waar je vandaan komt.
Werken met vloerankers geeft helderheid
We leggen vloerankers neer. Eén voor Wees Sterk en één voor de coachee zelf. Op mijn vraag of ze elkaar kunnen zien, zegt ze: “Nee, Wees Sterk staat met haar rug naar me toe.” Ik leg haar uit dat ik even uit de rol van begeleider stap en de rol van representant op me neem. Ik stap erin om te voelen hoe het is op de plek van Wees Sterk. Krachtig, standvastig, vastgepind op één plek. Maar ook: alsof ik een harnas om heb. Ik stap er weer uit. Ze onderzoekt hoe het is, of er een beweging komt. Ze wil dat Wees Sterk haar kan zien. Ze zegt: “Je moet ook rekening houden met mij. Je mag geen eigen leven gaan leiden.” Er komt nog een vloeranker bij, deze staat voor Zich Sterk Voordoen. Ze legt hem ver weg, ook weer met de kijkrichting naar buiten. “Aan haar heb ik echt een hekel, kan ze niet weg?” Ze is een deel van jou, vertel ik haar, ze heeft je ook gediend. Als overlevingsdeel wilde ze je beschermen.
Als altijd scharrelt mijn hondje Hera een beetje door de opstelling heen, ze snuffelt aan de vloerankers. Ik laat mijn coachee interpreteren wat dit gedrag haar te zeggen heeft – honden spiegelen zo mooi wat we pas zien als we het doorhebben. Het wordt heel stil, ze ademt het beeld van de opstelling in. “Het deel Zich Sterk Voordoen heeft er in elk geval gezorgd dat ik niet zo kwetsbaar ben geworden als mijn moeder” zegt ze. “Daar ben ik wel blij om, dus misschien kan ik het toch een heel klein beetje bedanken. Maar daar heb ik wel tijd voor nodig.”
Overlevingsmechanismes die je niet meer helpen
Wees Sterk is één van de overlevingsmechanismes die je onbewust kunt hanteren als je jong een ouder hebt verloren. Het zinnetje ‘Ik heb niemand nodig, ik doe het zelf wel’ zit als het ware voortdurend in je hoofd. Je bent heel zelfstandig en onafhankelijk en neemt verantwoordelijkheid voor je eigen handelen. Dat is een kwaliteit met een keerzijde; het is heel moeilijk voor je om hulp te vragen. Hiermee ontken je in feite dat ieder mens afhankelijk is van anderen, 100% zelfredzaamheid bestaat niet (en zou je leven ook erg kaal maken). Als je leert om hulp te vragen, kom je ook makkelijker in verbinding met anderen, mensen helpen graag anderen. Je laat daarmee ook meer van je kwetsbaarheid zien, wat je aanraakbaar maakt voor anderen.
Vragen aan jou
• Herken jij jezelf in het overlevingsmechanisme Wees Sterk? Schrijf eens een aantal voorbeelden op waaruit dat blijkt. Op welke momenten is het zo moeilijk voor je om hulp te vragen?
• Zou je er afscheid van willen nemen? Hoe ga je dat doen?
• Wat heeft jouw kleintje (je innerlijke kind) nodig? Misschien kun je het laten weten dat het niet meer zo hard hoeft te ‘klussen’ voor jou. Laat maar weten dat jullie het samen doen.
Een mooie afsluiter van deze reflecterende vragen is het schrijven van een brief aan je jongere zelf. Wat weet je nu dat je toen niet wist en dat helpend is?
Hartmama
In mijn boek Hartmama over jong ouderverlies beschrijf ik nog meer overlevingsmechanismes. Het tweede deel van het boek bevat oefeningen om zelf te doen. Je kunt je eigen exemplaar van Hartmama bestellen via www.susanvanderbeek/boek. Als je wilt signeer ik het voor je.
