Dirk de Wachter, een man, een mens, en psychiater, hij raakt mij diep vanaf de eerste keer dat ik hem hoor spreken. Een Vlaming met een prachtige stem, die langzaam spreekt, de woorden zorgvuldig kiest. Een genot om naar te luisteren. Eerder schreef ik een blog De meest essentiële behoefte van je bestaan is het doodgewone naar aanleiding van zijn boek De kunst van het ongelukkig zijn. In dit blog meer over Dirk de Wachter, omdat hij voor mij een enorme inspiratiebron is.
De goede kant van de weg
Het menselijk bestaan is geen rechte weg maar slingert door het leven, onvoorspelbaar. En met een beetje geluk blijft je weg redelijk begaanbaar, vlieg je niet plotseling uit de bocht. Het is een kunst om aan de goede kant van de weg te blijven. Daar waar het licht is, de zon je verwarmt en de bermen langs de kant stevig zijn. Dan kabbelt het leven voort. Het is echter een tweebaansweg.
De lastige kant vermijden
We doen ons uiterste best zoveel mogelijk de lastige kant te vermijden. Waar het donker is, modderig en waar we (kunnen) struikelen over de stenen op de weg. Daar kunnen we vallen en gekwetst raken. Als dit gebeurt krijgen we, in het gunstige geval, onderweg wat hulp om op de goede kant van de weg terug te komen. Wat ondersteuning als we in de blubber dreigen weg te zakken. Mocht je dan toch uit de bocht vliegen of vallen, dan kun je misschien rekenen op iemand die je opvangt.
Omarmd worden
Je kunt uit een onverwacht opdoemende haarspeltbocht vliegen en boven een diepe afgrond komen te hangen, zo ook Dirk de Wachter. Hij wordt geconfronteerd met kanker in zijn darmen. Hij prijst zichzelf gelukkig dat hij omringd is door zijn geliefden, vastgehouden wordt zodat hij niet in het ravijn stort. In deze noodlijdende situatie, zoals hij dit noemt, is het gedragen worden door je bezorgde geliefden een diep rakende menselijke ervaring. Hij, die nooit ziek is geweest, die zichzelf ziet als iemand die troost biedt. De ‘verdrietdokter’ zoals zijn dochter hem ooit omschreef.
Ken jij dit ook, dat je omarmd wordt? Of een ander vast kunt houden? Ik heb dit meerdere malen ervaren in de donkere perioden in mijn leven. Er daarnaast kunnen zijn voor de ander, daar ben ik zeer dankbaar voor.
Het tonen van kwetsbaarheid
Hij werd diep geraakt door de hoeveelheid en verscheidenheid aan reacties die hem overspoelde toen in de media bekend werd van zijn ziekte. “Het tonen van kwetsbaarheid lijkt een heel krachtige verbinding te leggen, één die nodig is om niet af te glijden in de ravijnen van duisternis en wanhoop” zo schrijft Dirk de Wachter. In zijn boek vertelt hij openlijk over zijn diepe dalen na de operatie en tijdens de chemokuren.
Woorden als omarming
Mensen die begripvol zijn, die je zien, die goed voor je zorgen… dat is een groot goed. Hij ervaarde ook dat, naast fysieke nabijheid, woorden ons ook kunnen omarmen. Geschreven en gesproken woorden. Daarmee kan een verbinding worden gelegd die de lichamelijke afstand tussen mensen enigszins overbrugt. Woorden van mens tot mens, die jij en ik dagelijks uitspreken in een gesprek, brengen troost en ondersteuning.
De eenvoud van dat moment
Na de operatie volgen er complicaties, een nieuwe operatie, veel pijn, somberheid, eenzaamheid en lichamelijke zwakte. Na een zware slapeloze nacht spreekt hij de schoonmaakster aan of ze even tijd heeft om met hem te praten. Ze komt uit Tibet en vertelt hem haar levensverhaal. De blik en de woorden van deze dame brengen hem op dat moment de rust en troost die hij nodig heeft. Hij heeft haar daarna niet meer gezien. De eenvoud van dit moment, misschien vijf of tien minuten, zegt alles.
Vriendelijkheid
Over vriendelijkheid schrijft Dirk de Wachter: “Vriendelijkheid, ik benadruk dat we ervoor moeten oppassen om van dit begrip niet iets wolligs te maken. Vriendelijkheid is niet halfzacht, niet onnozel. Laten wij dit niet cynisch wegzetten.” Dit is een belangrijke levensles die hij meegeeft aan zijn studenten. Je lost daarmee de pijn, de lastigheden en het verdriet niet op, maar wat kun je anders doen?
Waar vind je troost?
Een stuk muziek, de tekst ervan, een kunstwerk… het kan allemaal troost bieden. Poëzie lezen én schrijven is voor velen ook een bron vol troost. Daarnaast bestaan rondom de troost veel rituelen.
Dirk de Wachter leert ons dat het niet uitmaakt of iemand voor je bidt, een kaarsje aansteekt, een tekening maakt, je hand vasthoudt, je afleidt met een verhaal of een gedichtje stuurt. Ieder mens kiest wat hem of haar het beste past, in je eigenheid steun je de ander. Open je hart en neem het aan.
Dit raakt mijn waarden
Dit raakt aan mijn waarden dat wij niet kunnen bestaan zonder de ander. Dat wij alleen kunnen groeien naast en in verbinding met de ander. Dat niets gaat boven menselijk contact, zeker in noodlijdende situaties.
- Laten we elkaar vooral ouderwets blijven opzoeken, elkaar vasthouden.
- En een kaart of brief sturen.
- Zeg wat je voelt, ook dat je niet weet wat te zeggen wanneer je iemand ontmoet of bezoekt die ernstig ziek is. Dat is zoveel prettiger dan niets laten horen.
- Ga het niet uit de weg, toon je eigen kwetsbaarheid, dat is niets om je voor te schamen.
“Het is de mens, die er voor u is, die iets voor u doet, iets kleins, iets onschuldigs. Iets dat vermoedelijk geen moeite kost en dat zomaar, met een knippering van het oog, aan de aandacht zou kunnen ontsnappen.“
Dirk de Wachter
Boek: Vertroostingen
“
