Als je hoofd vindt dat je zeurt

Ineens lig ik op de grond, met mijn rug op de koude tegelvloer, mijn ogen gesloten, het klamme zweet parelt op mijn voorhoofd, ik voel me kotsmisselijk en probeer met man en macht mijn ademhaling onder controle te houden. Het enige dat ik denk is: ‘Doe niet zo stom. Doe even normaal. Wat heb ik een ontzettend overdreven reactie zeg!’ Maar ik kan niet anders dan even instorten.

Snel, snel, snel… is niet handig
Een half uurtje daarvoor is mijn lief aangekomen na een achtdaagse rondreis van Nederland naar ons thuis in Zuid-Spanje en het is heerlijk om hem weer te zien. Ik heb een drukke dag gehad en ben net op tijd klaar met werken. Nog even snel de stofzuiger door het huis jagen. Wel zo gezellig, toch? Terwijl hij zijn spulletjes uit de auto haalt, maak ik even snel een borrelplankje. Te snel.

Die harde worst te lijf gaan
Ik doe olijven in een schaaltje, snijd wat stukjes kaas, pak de drankjes en dan gaat het mis. Ik wil nog even een paar plakjes worst snijden, veel te snel. In die ene spilt-second weet ik dat ik niet handig bezig ben. Even snel met dat grote scherpe mes die harde worst te lijf gaan. En ja hoor, het vlijmscherpe mes schiet uit over mijn duim. Oké. Ik houd mijn duim onder het stromende water, maar het blijft flink bloeden. Ik pak wat keukenrol om het bloeden te stoppen. Ik begin een beetje bang te worden. Jeetje, volgens mij is het een flinke snee. Mijn lief loopt naar binnen, kijkt me aan en ik zeg: “Volgens mij is dit niet goed.” 

Ik kan niet meer rustig ademhalen
Ik moet even gaan zitten. Ik word misselijk. Ik durf niet te kijken naar mijn duim. En toch kijk ik even. Oh jee, een lelijke snee. “Volgens mij hoeven we niet naar de eerste hulp” zeg ik nog. En ik word nog misselijker, ik kan niet meer rustig ademhalen. Ik kan ook niet meer blijven staan. Ik moet zitten. Het zweet breekt me uit en ik ga ter plekke op de grond liggen, met mijn ogen dicht en mijn rug op de koude tegelvloer. “Ben je er nog?” vraagt hij. Ik antwoord dat het wel gaat, ik ben er nog. En dan bemoeit mijn hoofd zich ermee: ‘Wat reageer ik overdreven zeg. Maar ik voel me echt helemaal niet goed. Wat stom.’ 

Hij komt naast me zitten. Hij blijft naast me zitten en na zo’n tien minuten kan ik gaan zitten. Hij verbindt de snee met een pleister, we bevestigen aan elkaar dat het niet zo erg is dat het gehecht moet worden, en rustig begeleidt hij me naar de bank. Waar het zeker nog een kwartier duurt voordat ik weer rechtop kan zitten en de misselijkheid voorbij is.

Het lichaam neemt het over
In mijn hoofd blijf ik maar herhalen hoe ontzettend overdreven deze reactie is voor zo’n klein ongelukje. Hoe stom dat is. Hoe overdreven dat is. Maar ja, dat helpt natuurlijk niet echt. Mijn lijf had al besloten dat het wel een stressvolle situatie was en mijn autonoom zenuwstelsel nam het roer volledig over. Daar had mijn hoofd echt niets over te zeggen. Na de eerste stress-reactie nam het parasympatische deel van mijn autonoom zenuwstelsel het over. Alleen net eventjes iets te sterk.

Hoe werkt het autonoom zenuwstelsel?
Ons autonoom zenuwstelsel bestaat heel grof gezegd uit twee takken:

1. Sympathisch zenuwstelsel
   Dit deel van het autonoom zenuwstelsel bereidt het lichaam voor op ‘vechten’ of ‘vluchten’ door het verhogen van de hartslag, het verhogen van de bloeddruk, en het vergroten van de ademhaling.
2. Parasympathisch zenuwstelsel
   Dit deel helpt het lichaam te ontspannen en te herstellen na stress, door het verlagen van de hartslag en bloeddruk, en het bevorderen van de spijsvertering.

Bij verwondingen kan er eerst een stress-reactie zijn, waarna het parasympatische deel het overneemt. Als deze het iets te overdreven overneemt, zoals bij mij het geval was, daalt de hartslag en de bloeddruk iets te sterk. Er komt dan dus te weinig bloed naar de hersenen. Ik werd duizelig, misselijk en kon niet eens meer rechtop zitten. Ik viel nog net niet flauw, maar dat had ook zomaar kunnen gebeuren. Officieel heet dit een vasovagale reactie. Hierdoor werd ik dus gedwongen om te gaan liggen. Precies wat mijn lichaam nodig had om makkelijker weer de bloedtoevoer naar de hersenen op niveau te krijgen. Een perfecte overlevingsstrategie dus.

De wijsheid van het lichaam
Het lichaam werkt perfect als het om overleven gaat. Ik vind dit fascinerend. Ik leg je uit waarom: de wijsheid van het lichaam. Mijn hoofd vond er van alles van, maar mijn lichaam wist het allerbeste wat de bedoeling was: liggen, bijkomen, mijn systeem weer in rust en balans krijgen. En dan pas weer helder nadenken en vervolgstappen zetten. Mijn lief deed ook precies het goede: rustig blijven, erbij blijven, checken, het tempo van mijn zelfherstellend vermogen volgen. Als hij als een kip zonder kop had rondgelopen, Mij in paniek in de auto had geladen om naar de eerste hulp te rijden, of me had aangemoedigd om op te staan, was ik niet zo snel teruggekomen. Dan had zijn reactie zelfs de stress-reactie kunnen versterken.

Als je hoofd de baas wil zijn ga je écht over grenzen
Oftewel, mijn hoofd had niets in te brengen om het lichaam in balans te krijgen. Dat geldt ook voor de dagelijkse stressmomenten die je kunt hebben in het verkeer, tijdens het werk, in je relatie of gezin. Het lijf geeft de stress aan door hartkloppingen, hoofdpijn, de knoop in je maag, hoge ademhaling, lusteloosheid, enz. Het hoofd probeert dit op te lossen door veel na te denken, jezelf streng toe te spreken, door te zetten. Eigenlijk allemaal manieren waardoor de stress juist erger wordt en gedurende langere tijd in het lijf opbouwt. En dan heeft het lijf echt langdurig herstel nodig.

Luisteren naar de fluisterstemmetjes van mijn lijf
Ik ga nu nog meer luisteren naar de kleine lichaamssignalen. Dat fluisterstemmetje van mijn lijf, van mijn intuïtie dat aangeeft dat iets niet goed voor me is. Dat ik even rust en herstel nodig heb. Voordat mijn hoofd zich ermee gaat bemoeien en gaat zeggen dat het onzin is, dat ik het wel aan moet kunnen, of dat ik even moet doorzetten. Nee, het lijf is wijs, heel wijs.

Als je hoofd te streng voor je is
Terwijl ik dit blog schrijf, realiseer ik me ook weer dat dit gaat over tip 5 uit mijn ebook ‘Focus jezelf op verandering’. Het hoofd dat me weer eens streng toespreekt en wil domineren. Mijn nieuwste ebook dat gaat over 8 dingen die jij zelf elke dag kunt doen om in een optimale focus te zijn voor verandering, groei en het omgaan met dagelijkse uitdagingen en stressmomenten. Klik hier als je direct het ebook wilt ontvangen.