Hoe zijn de mini-biebs ontstaan?

Regelmatig kom ik tijdens het wandelen mini-biebs tegen. En als liefhebber van lezen, kijk ik altijd even of er iets van mijn gading inzit. Vandaag loop ik door het Amstelpark en ik zie er weer een staan. Mooi? Nee, maar wel passend in de omgeving. Dikke lagen plastic met verzwaarde onderkant moeten de boeken beschermen tegen de wind en de regen. Ik zie een boekje uit 1926 met als titel: ‘Over mooie boeken’, geschreven door Annie Salomons. Het zijn letterkundige opstellen en is uitgegeven door de Nederlandse Bibliotheek. Ik besluit het mee te nemen en kan het eventueel later in een andere mini-bieb zetten.

Terwijl ik verder loop, vraag ik me af hoe het fenomeen mini-bieb is ontstaan. Ik besluit op onderzoek te gaan als ik thuis ben. Want is het iets dat in Nederland ontstaan is of komt het ergens anders vandaan?

Dat ga ik beslist een keer lezen
Thuisgekomen blader ik nog eens door het boekje en kom bekende namen tegen, zoals: Gorter, Guido Gezelle, Henriëtte Roland Holst, maar ook een letterkundig opstel met de titel ‘Eenige vrouwenkarakters in moderne romans’. Dat ga ik beslist een keer lezen. Maar nu terug naar mijn plan om te weten te komen hoe dit ontstaan is.

Lezen op een laagdrempelige manier
De allereerste mini-bieb is gemaakt door Todd Bol uit Wisconsin. Hij had een oude garagedeur en vond het zonde om hem bij het afval te zetten. Hij besloot er een mini-bieb van te maken ter nagedachtenis aan zijn moeder. Daarvoor bouwde hij het schooltje na waar zijn moeder had lesgegeven en hij zette er verschillende boeken in. In het jaar 2009 was deze eerste Little Free Library een feit. Het bleek een succes te zijn. Mensen kunnen gratis boeken meenemen, er zelf een inzetten en hiermee bevorderde hij lezen op een laagdrempelige manier.

Vooral als er geen bibliotheken zijn
Todd wilde er meer maken en besloot samen te gaan werken met timmerman Henry Miller. Door samen te werken konden de kastjes in grote getale gemaakt worden. Ook liet hij kastjes maken door gedetineerden. Na twee jaar liet hij het 2510e kastje registreren. Ze werden onder andere verscheept naar Oeganda en Afghanistan, want hij wilde meer mensen de gelegenheid geven om boeken te krijgen, vooral als er geen bibliotheken zijn. Het is een groot succes. In 2018 is Todd Bol overleden.

Wanneer kwamen er mini-biebs in Nederland?
De allereerste mini-bieb in Nederland verscheen in 2013. Vooral op het platteland waar veel bibliotheken zijn wegbezuinigd, is het een groot succes. Maar ook in de stad kom je ze tegenwoordig regelmatig teren. Er zijn in Nederland 1623 kastjes geregistreerd, vaak hele bijzondere of speciaal opgefleurd; met Kerst worden er lampjes ingehangen en op Koningsdag zie je her en der oranje ballonnen.

Boek en Zopie
In Friesland is er een eigenaar die zijn kastje op het ijs heeft gezet en het de titel ‘Boek en Zopie’ gaf. In Haarlem staat een multiculti-bieb. De eigenaar wil graag dat de andere culturen uit zijn wijk ook boeken kunnen lezen, maar dan in hun eigen taal. Zo staan er Russische, Turkse, Hongaarse, Duitse en Engelse boeken in. Ook zijn er kastjes waar alleen kinderboeken in staan.

Vernieling
Het gaat niet altijd goed. Soms worden kastjes vernield. Het is zelfs voorgekomen dat een kastje in brand was gestoken. De boeken lagen half verbrand op de grond. Jammer, want het is een geweldig initiatief. Natuurlijk zit er niet altijd iets in wat je interessant vindt. Maar er zijn er genoeg, dus je komt vast wel een keer een kastje tegen met een boek naar jouw gading.

Leeskoffers
Ik ben het ook tegengekomen in Zwitserland. Daar hebben ze naast de mini-bieb ook leeskoffers. Die staan op een bijzondere plek. In de koffer zitten boeken en tijdschriften en er ligt een pen met een schrift waarin je kunt schrijven wat je ervan vindt. Er staat een bankje naast zodat je op je gemak kunt lezen.

Ik vind het een perfect initiatief omdat er tegenwoordig zoveel digitaal gelezen wordt. Je kunt op deze manier soms echte pareltjes vinden, zoals ik deze week het boekje uit 1926.