Minouk is boos, heel boos! Ze schreeuwt, stampt, huilt en gooit haar schoenen door de kamer. Haar veters zitten niet goed en het lukt haar niet om ze los te krijgen. Het is tijd om naar school te gaan en het is onwijs stom dat de veters niet meewerken. Vanmiddag moet ze naar de tandarts waar ze tegenop ziet en haar lievelingstrui bleek in de was te zitten. Het is nu al de stomste dag van het hele jaar!
Het lukt Minouk niet om haar emoties te reguleren. Ze heeft geen grip op haar gevoelens en laat ze in alle heftigheid zien. Daarbij blijft ze lang hangen in haar emotie. Wanneer ze boos of verdrietig is, dan vindt ze het lastig om de knop om te draaien en uit de heftige emotie te stappen.
Adequaat omgaan met emoties
Emotieregulatie is een van de executieve functies. Het zorgt ervoor dat we op een adequate wijze onze gevoelens uiten en beheersen. Bij peuters zien we dat ze een driftbui midden in de winkel kunnen hebben, omdat ze geen snoepje mogen. We kijken er niet van op wanneer een peuter dit gedrag laat zien, maar bij een 11-jarig kind is dit anders. Daarvan mogen we verwachten dat hij even teleurgesteld is en vervolgens niet in de emotie blijft hangen.
Wat mag je verwachten?
Vanaf ongeveer 9 jaar is een kind in staat om na te denken over gevoelens. Jongere kinderen kunnen hun gevoelens nog niet goed onder woorden brengen, omdat ze de taal nog missen. De ontwikkeling van de hersenen is nog niet zover dat ze impulsen en emoties kunnen beheersen. Ook hebben kinderen minder levenservaring waardoor ze niet terug kunnen kijken op eerdere gebeurtenissen.
Hoe leer jij jouw kind adequaat omgaan met emoties?
- Benoem jouw gevoel
Vertel hoe jij je voelt. Benoem dan niet alleen de emotie, maar ook de daarbij behorende lichamelijke gevoelens. ‘Ik ben verdrietig, omdat ik slecht nieuws heb gekregen. Daarom huil ik en voel ik een brok in mijn keel.’ - Benoem de gevoelens van jouw kind
‘Ik zie dat je huilt, ben je verdrietig? ‘Ik zie jouw boosheid, wat naar dat jij hier zo boos van wordt.’ Of: ‘Ik zie een grote glimlach, heb je iets gezien waardoor jij je blij voelt?’ Zinnen waarin je benoemt wat je ziet en daaraan een emotie koppelt. Vergeet hierbij niet dat een kind zich blij, boos, bang of verdrietig voelt en niet zijn emotie is. Dit wordt heel mooi beschreven in het boek Ferm van Tirza van Schie. - Wees het voorbeeld
Laat zien hoe jij met heftige emoties omgaat. Wanneer jij je boos voelt, kun jij je omdraaien en tot tien tellen. Benoem dit ook: ‘Ik draai mij even om, ik voel mij boos en heb het nodig om rustig te worden. - Een emotie duurt maar tien tellen
Leer jouw kind dat een emotie maar tien tellen duurt, daarna wordt het een keuze. ‘Jij kiest ervoor om boos te blijven door continu aan de situatie te denken. Kies ervoor om helpende gedachten in te zetten waardoor jij jouw emotie kan omdraaien.’ - Accepteer de emotie
Het is belangrijk dat jouw kind leert om zijn gevoelens niet op te kroppen. Dan zullen ze er op een later moment nog heftiger uit komen. Emoties mogen er zijn, maar dat betekent niet dat het onacceptabele gedrag er ook mag zijn. ‘Je mag boos zijn, maar je laat de spullen wel heel.’ Doe dit niet in het heetst van de strijd. Dan luistert je kind toch niet en zal hij er ook niet van leren. Op een later tijdstip kun je het nog eens benoemen. ‘Ik zag dat je heel erg boos was, je schreeuwde hard en je gooide de schoenen door de kamer. We hebben hier de regel dat we zorgvuldig omgaan met elkaar en met spullen. Wat zou je de volgende keer kunnen doen, in plaats van je schoenen door de kamer te gooien?’ Laat jouw kind maar oplossingen bedenken die bij hem passen. - Wees dichtbij
Laat jouw kind voelen dat je er bent. Op die manier bied jij veiligheid. Wanneer jouw kind sterke emoties ervaart, kunnen die hem overspoelen. Dat kan heel spannend zijn. Je hoeft niks te zeggen en niks te doen, alleen maar er zijn. De boze bui zal overgaan in verdriet en dan ben jij er om die knuffel en troost te bieden.
Mijn Verrekijker
Regelmatig bied ik in mijn praktijk ondersteuning aan kinderen die moeite hebben met emotieregulatie. We doen spelletjes, lezen boeken en doen oefeningen, waardoor kinderen hun emoties beter kunnen verwoorden en hier adequater mee om kunnen gaan. Zou jij hier meer over willen weten, voel je dan vrij om contact op te nemen via de website: www.mijnverrekijker.nl
