Stel je voor dat je een liefdevolle aanbeveling krijgt van een vriendin, collega of je huisarts om mindfulness te gaan doen, dat gaat je zeker helpen. Natuurlijk ken je dat woord, maar… mindfulness, jij? Ten eerste heb je het niet nodig en ten tweede is het niets voor jou. Ik ben niet verrast door deze reacties. Tot mijn 32e gaf ik mijn leven vorm vooral vanuit mijn linkerhersenhelft en had ik geen idee wat mindfulness was. Ik had weinig tijd en aandacht voor hoe het echt met mij ging en welke behoeftes ik had. Hard werken, veel doen en bereiken. Ik dacht goed bezig te zijn, maar fietste steeds harder de bocht in met defecte remmen.
Mindfulness heeft mijn fiets gerepareerd en mijn route veranderd. De waarde daarvan is in de praktijk onmetelijk gebleken. En ja, het verandert ook levens en brengt vrede op deze losgeslagen aardbol. Het is tijd om de veelgehoorde excuses nader te verkennen.
Onzinnige naam voor een zinvolle training
John Kabat-Zinn bedacht de naam mindfulness voor zijn training die oorspronkelijk bedoeld was om mensen met chronische pijn en onbegrepen klachten te helpen met het omgaan ermee. De training is een combinatie van meditatie, technieken van boeddhisme en westerse psychologie. Zo ontstond een krachtig en effectief geheel dat inmiddels wereldwijd gegeven wordt, al zo’n 40 jaar. De training moest een naam hebben en werd gedoopt als mindfulness vanwege het trainen van bewustzijn – awareness – van de mind én lichaam. Er is veel onzin over mindfulness geschreven, grote bedrijven maken daar misbruik van en helaas komen velen door de naam op het verkeerde spoor. De inhoud is allesbehalve ontspannings- en ademhalingsoefeningen. Het is een zachte, krachtige en leerzame training – een waardevolle bundel van vaardigheden en zelfkennis – en vormt een solide basis voor bewust leven. Daarbij hoort regelmatig stilstaan bij vragen zoals:
- Hoe is het met mij nu, wat voel ik en denk ik, hoe is mijn stemming en wat zit daaronder?
- Wat ervaar ik nu in mijn lichaam, neem ik haar signalen waar?
- Hoe ga ik om met mijn emoties, onprettige zaken en tegenslag?
- Hoe communiceer ik, oordeel ik en reageer ik op andere mensen en situaties?
- Hoe zorg ik goed voor mezelf zodat ik me nu en ook later energiek, fit en gezond voel?
- Hoe kan ik stress en onrust verminderen en meer vanuit vertrouwen leven?
- Waar (en wie) wil ik mijn aandacht, tijd en liefde geven?
- Wat wil ik, wat vind ik (nu) belangrijk?
De zin en onzin van mindfulness
Toen ik in 2016 de training & opleiding deed, wist ik niet wat ik zou gaan leren, maar ik was nieuwsgierig. De meeste mensen weten totaal niet waar de training/cursus/traject om gaat, omdat de inhoud meestal niet wordt genoemd. Als bij de omschrijving staat ‘leren leven in dit moment’ of ‘in het hier en nu zijn’, waarom adviseert je beste vriend(in), collega of behandelaar jou dat in hemelsnaam?
Wekelijks kom ik allerlei vooroordelen en onwetendheid over mindfulness tegen. Hier zijn de elf meest hardnekkige vooroordelen over mindfulness – en wat het wel is.
| Mindfulness is NIET: | Het gaat WEL om: |
| Hier en nu leven | Hoe je op dit moment bent en je verhoudt tot wat er is |
| Zweven in de kosmos | Openstaan voor de werkelijkheid, precies zoals het is |
| Niet oordelen | Bewustzijn van het oordeel, het onderzoeken en uitstellen |
| Boeddhisme | Toepassen van meditatie en technieken uit het boeddhisme |
| Ontspanningstraining | De onrust onder een vergrootglas plaatsen en onderzoeken |
| In de mind | Het begint met het herstellen van contact met je lichaam |
| Stoppen met met denken | Je anders leren verhouden tot je gedachten |
| Ademhalingsoefeningen | Adem kan een object van aandacht zijn om op te focussen |
| Gevoelens weg mediteren | Leer emoties toelaten i.p.v. ze weg te duwen of op te stapelen |
| Te bereiken bestemming | Hoe je ergens op reageert en ermee omgaat |
| Past bij iedereen | Na de basis ieder zijn/haar eigen vorm en plan |
Train je aandachtsspier en verspreid vrede
Als je met gewichten traint, wordt je lichaam sterker, je kunt zelfs de omvang van je biceps of beenspieren meten. Als je je brein traint door meditatie, verandert dat geleidelijk ook, alleen is dat niet direct zichtbaar. De wetenschap bewijst inmiddels steeds vaker en overtuigender de effecten van toegepast mindfulness bij ziektes en gezonde mensen, evenals de effecten van meditatie – voor ons brein en ons zenuwstelsel. Het bevestigt wat mensen al minstens 2500 jaar ervaren. Maar uiteindelijk gaat het om jou en hoe jij in harmonie met jezelf – privé en in je werk of onderneming – kunt leven. Hoe meer vertrouwen en dankbaarheid er is, hoe meer innerlijke rust en tevredenheid. Hoe meer jij vreugde en vrede in jezelf ervaart, hoe meer vrede je om je heen zaait. Mindfulness is een van beste manieren, net als geweldloze communicatie, om vrede te bevorderen in jezelf en tussen mensen.
“Het gaat er niet om dat je een ander mens wordt,
wél dat het je helpt om beter te leven met de persoon die je nu bent
en bewust meer tijd te nemen voor jezelf.”
– Edel Maex
Alles begint met een nieuwsgierige houding
Voorafgaand aan een mindfulness training of traject zijn de meeste mensen op zoek naar rust in het hoofd en het denken (lees ook mijn blog Waar is de uit-knop? als je dit herkent) en meer balans in hun leven. Er is kennelijk iets uit balans geraakt, of is de mens te ver van zichzelf gedreven in de waan van de dagen. Soms zijn ze nieuwsgierig naar de inhoud, maar als het besluit is genomen om te starten, vertrouwen zij hun intuïtie, verwelkomen ze positieve verandering en zijn ze nieuwsgierig naar wat ze gaan ontdekken. Tijdens de training komen onder andere deze thema’s aan bod:
- Automatische patronen: hoe het onrustige gevoel en piekeren ontstaan
- Omgaan met obstakels van alledag: hoe doe je dat?
- Focus op prikkels, zintuigen, adem en het lichaam verbetert de kwaliteit van aandacht
- Stressvol leven is normaal noch gezond (en staat creativiteit en geluk in de weg)
Stress ontrafelen tot dagelijkse signalen en ermee omgaan - Stressvaardig zijn en rust vinden, leren zijn met wat er (niet) is
- Gedachten op waarde leren schatten en compassievoller, milder leven
- Zorgen voor jezelf en de energiebuffer brengt meer vreugde in het leven
- Tijd om terug te kijken en je eigen masterplan te maken voor bewust leven
Zoals een cursist ooit na afloop zei: “Dit is een training die iedereen zou mogen doen, van jong tot oud.” Ik hoop dat je mindfulness nu in een ander licht ziet – juist als iets heel aards en concreets.
Zelf aan de slag?
Is je nieuwsgierigheid gewekt, zitten er (meerdere) thema’s tussen die jou kunnen helpen om bewuster te leven, met meer vreugde en rust in jezelf? Om de eerste stap te nemen, kun je nog meer lezen over praktische mindfulness in mijn blogs. Het boek van Edel Maex is ook een aanrader, naast de ervaringen van mensen die de training of een persoonlijk traject bij mij hebben gevolgd.
