Voorlezen aan mijn kinderen vond ik het leukste moment van de dag, samen in bed dicht tegen elkaar aan verhalen voorlezen. Mijn zoon en dochter lazen niet of nauwelijks, ze hadden moeite met het aanleren van schrijven en lezen. Ze schreven wel, maar in een heerlijke eigen taal en de lettertjes gingen alle kanten op. Wanneer ze het niet wisten of de focus weg was, werd het bij mijn zoon een onleesbare dokterskrabbel en bij mijn dochter een hele mooie tekening. Tijdens het slaapritueel nam ik ze met mijn stem mee, waardoor ze de magie van een boek konden ervaren.
Taal, ik schreef als kind ook een lange tijd hele zinnen in spiegelbeeld, het duurde even voordat letters hun plek hadden gevonden en voordat ik uiteindelijk boeken verslond. Ik maakte mij dan ook weinig zorgen over mijn kinderen, maar vond het wel heel naar voor hen. Naar om de struggles te zien en hoe school, in plaats van stimulerend en opbouwend, er eerder een soort bestraffende en demotiverende aanpak op na leek te houden.
De taalonzekerheid sloeg toe
We hebben thuis vele Remedial Teacher opdrachten geoefend en geoefend, elke dag, zelfs in het weekend. We kregen deze opdrachten van school. Ook op school werd er in aparte groepjes geoefend en één op één na schooltijd. Taal werd er niet leuker op voor mijn kinderen. ‘Al dat oefenen helpt helemaal niets! Nee ik heb er geen zin meer in.’ De taalonzekerheid sloeg toe.
De film voorlezen
Wanneer we naar de bioscoop gingen en de film in het Nederlands ondertiteld werd, las ik heel zachtjes, met mijn dochter op schoot en mijn zoon naast mij, de ondertiteling van de hele film voor. Het was gezellig, intiem en knus zo met z’n drietjes. Mijn dochter werd op jonge leeftijd al goed in Engels, aangezien de ondertiteling veel te snel ging, pikte ze het Engels heel natuurlijk op. Ze luisterde veel naar muziek en maakte haar eigen liedjes in het Engels.
Over hun bedtijd heen
Thuis lazen wij mooie en spannende verhalen vlak voor het slapen gaan, eerst bij mijn dochter met z’n drietjes in haar bed tegen elkaar aan geplakt en vervolgens bij mijn zoon. Uiteindelijk werden de voorleesverhalen toegankelijk voor hen beiden en las ik voor uit één boek, dubbel zo lang. Het gebeurde meer dan eens dat we zo in het verhaal zaten dat we dik vet over hun bedtijd heengingen. Een boek neemt je mee naar andere werelden, het laat je reizen. Zo belangrijk om mee te geven, juist wanneer taal niet vanzelf gaat.
Het zwakke licht onder hun slaapkamerdeur
Van de vele vele Annie MG Schmidt verhalen en boeken tot aan alle Harry Potters, Lord of the Rings, Hobbits en niet te vergeten de Gebroeders Leeuwenhart, Kruistocht in Spijkerbroek, Brief van de Koning en ga zo maar door werden stuk voor stuk voorgelezen. Ik had een trucje dat zowel bij mijn dochter als zoon werkte. Ik stopte wanneer het maar even kon tijdens een cliffhanger. ‘Nee, mam, lees nog even verder. Please!’ ‘Nope morgen weer een dag.’ En zodra ik mijn hielen had gelicht, zag ik het zwakke licht onder hun slaapkamerdeur schijnen. Met een dikke glimlach op mijn gezicht liet ik het gebeuren en haalde opgelucht adem: ze lezen.
Een stuk tekst voorlezen met een stopwatch
Mijn zoon haalde meestal niet het Avi-niveau behorende bij zijn leeftijd. Avi is een systeem dat is ontwikkeld vanuit de gemiddelde leesontwikkeling en zo inzicht geeft in het leesniveau van een kind. Op de lagere school van mijn kinderen werd twee keer per jaar het niveau getoetst, dan moesten zij een stuk tekst voorlezen met een stopwatch ernaast en werden de gemaakte fouten bijgehouden. Tijd en aantal fouten bepalen of je wel of niet het volgende Avi-niveau had behaald. Hij bleef op een zeer laag leesniveau hangen, waardoor hij alleen schoolboekjes uit de bieb mocht lezen die totaal niet aansloten bij zijn cognitieve niveau of interesses.
‘Je mag best wel fouten maken hoor, dan kan je sneller lezen’
Hoewel hij geen fouten maakte in zijn voorlezen, was zijn snelheid altijd te laag. ‘Je mag best wel fouten maken hoor, dan kan je sneller lezen’ kreeg hij dan te horen. Hoe krom! Ik besloot om hulp in te schakelen buiten school, al was ik bang dat ik hiermee de taalonzekerheid misschien wel zou stimuleren. Niets was minder waar.
‘Er is helemaal niets mis met jou’
De logopedist en tevens psycholoog ben ik eeuwig dankbaar. Ze deed wat testjes, keek naar de resultaten van de Avi-testen van school en stelde een paar dingen vast: “Er mankeert helemaal niets met jou. Je maakt helemaal geen enkele fout in dat wat je leest en dat is super! Je bent een zeer intelligente jongen. Laat het hele Avi gebeuren los, vergeet het en pak gewoon uit de bieb een boek dat je aanspreekt, kijk naar de voorkant en de achterflap, het maakt niet uit hoe dik het boek is en of het voor kinderen of volwassenen is.” Zijn ogen lichtten onmiddellijk op.
Er werden dikke boeken door hem verslonden
Omdat de school vast bleef houden aan het behaalde Avi-niveau van mijn zoon, schreef de logopedist een brief: ‘We zullen er wat dure woorden in zetten, dat heeft vaak het gewenste effect en laat de school hopelijk inzien dat ze op deze manier het doel van testen voorbij schieten.’ Mijn zoon heeft een ‘lage articulatiesnelheid’ waardoor hij nooit een snelle voorlezer zal zijn of worden. Wanneer school daar geen rekening mee houdt ‘was de kans op het ontwikkelen van faalangst zeer groot’. Vanaf het moment dat de school toch besloot Avi los te laten en in het advies mee te gaan, werden er vele dikke boeken door hem verslonden, alsof hij letterlijk was vrijgelaten.
Dubbelfeest en driedubbel zo trots op mijn kinderen
Mijn dochter kreeg ook – na vele oefeningen en huiswerk en Remedial Teaching op de lagere school – een dyslexietest terwijl testen op dyslexie stelselmatig werd afgewezen. Ons vermoeden werd bevestigd. Het was nog best pittig voor haar om door de middelbare school heen te komen, maar vlak na haar 16e behaalde ze haar havo-diploma tegelijk met mijn zoon die zijn vwo behaalde. Dubbelfeest en driedubbel zo trots.
Nationale voorleesdagen
Van 26 januari 2022 tot en met 5 februari viert Nederland de Nationale Voorleesdagen. In dat kader deel ik hieronder in het filmpje het verhaal ‘De tolk op sokken’ dat ik voorlees uit mijn boek ‘De juf die geen juf is’. Ik las het in de duinen van Zandvoort, dus laat je niet afleiden door rondvliegende zaken zoals mijn haar, een vliegtuig en wat bijtjes.
