Onlangs mocht ik tijdens een cursusdag voor borsttherapeuten ervaren hoe het maken van een echo voor de borsten werkt.* Enorm belangrijk, want wat veel vrouwen niet weten is dat er, naast mammografie, nog een andere manier is om eventuele ongelijkmatigheden in het borstweefsel te ontdekken, namelijk een echografie. Hoe fijn is het als je ook een vrouwvriendelijke manier van borstonderzoek kunt ondergaan?
*Met dank aan Peter Melkert, oprichter van de Borstpoli Nederland, die borsttherapeuten voorlicht over echografie van de borsten.
Eenvoudig onderzoek
Echografie is zo’n vrouwvriendelijk onderzoek. Je ligt met ontbloot bovenlijf op een bank, de arts brengt verwarmde gel aan op je huid en beweegt met een klein apparaatje over de borst dat onhoorbare geluidsgolven uitzendt. Het apparaat zet de geluidsgolven om in beelden en de arts kan die afbeeldingen op het beeldscherm vastleggen als foto’s. Het onderzoek is geheel pijnloos. Je borsten worden niet geplet.
Eerst een echo, dan een mammografie
In Nederland wordt er een echo genomen als er na een mammografie aanleiding is om het borstweefsel nader te onderzoeken. Het kan echter ook andersom. Je kunt éérst een echo laten uitvoeren en eventueel daarna een mammografie laten maken als blijkt dat er afwijkingen of onregelmatigheden zijn. In het artikel Echo kan mammografie vervangen bij knobbeltje in de borst (van het Radboud UMC) wordt duidelijk uitgelegd dat een echo zelfs de mammografie kan vervangen als eerste indicatie bij ongelijkmatigheden in het borstweefsel. Een echo is goedkoper, prettiger en stelt vrouwen gerust.
Borstpoli
Je kunt zelf een afspraak maken voor een echografie bij www.borstpoli.nl. Dit medisch adviesbureau gaat uit van een nieuw concept met een specialist die zich heeft toegelegd op afwijkingen in het borstweefsel. Vrouwen die een echo laten maken, krijgen direct uitslag, uitleg en advies als zij komen voor een controle of voor een second opinion. Het eerste consult – bestaande uit een intake en een echo – vraagt wel een investering van € 150,- van jezelf. Sommige ziektekostenverzekeraars vergoeden het onderzoek in z’n geheel of gedeeltelijk.
Zelfonderzoek
Een borstenonderzoek alleen is niet voldoende om te weten of er iets verkeerd aanvoelt of er niet goed uitziet. Het is belangrijk om goed naar je eigen borsten te kijken, zodat je zelf goed weet hoe je borsten er normaalgesproken uitzien en aanvoelen. Je leert je borsten het allerbeste kennen door regelmatig zelfonderzoek te doen. Ik leg stapsgewijs uit hoe je dat kunt doen.
Plan een vast moment in de maand waarop je het zelfonderzoek uitvoert; een week tot tien dagen na je menstruatie voelen je borsten doorgaans het meest ontspannen aan.
Kijk en noteer
- Ga met ontblote borsten (met je armen langs je lichaam) voor de spiegel staan en merk de kenmerken op die je ziet. Noteer deze. Schrijf bijvoorbeeld op dat er op de ene borst een moedervlek zichtbaar is of dat er op de andere borst een pigmentplekje op de huid aanwezig is. Noteer ook de verschillen in vorm en grootte van je linker- en rechterborst.
- Vervolgens draai je een kwartslag en bekijk je je linker- en rechterborst één voor één vanaf de zijkant en noteer je wat daar zichtbaar is. Denk hierbij ook aan verschil in grootte en vorm en bekijk of de tepels op dezelfde hoogte zitten of juist niet.
- Plaats daarna je handen op je heupen en merk op wat er verandert aan de vorm en de huid. Zie je nu plooitjes in de huid ontstaan, ontdek je veranderingen in de borst als je in deze positie staat? Schrijf alles op wat je opmerkt.
- Draai ook nu weer een kwartslag naar links en naar rechts om de zijkanten te bekijken.
- Deze handelingen voer je nogmaals uit terwijl je met je armen omhoog gestrekt, of met je handen in je nek voor de spiegel staat. Check opnieuw de vorm, grootte, positie en veranderingen in de huid van beide borsten.
Vervolgens ga je je borsten voelen
- Kruis je armen voor je borsten. Je linkerhand op je rechterborst en je rechterhand op je linkerborst.
- Plaats de wijs-, middel– en ringvingers van beide handen zo’n 5 centimeter onder het sleutelbeen.
- Verdeel je borsten in gedachten in 12 ‘taartstukken’.
- Maak met beide handen tegelijk een draaiende beweging vanaf het brede stuk van de ‘taartpunt’ naar het smalle stuk van de punt die zich tegen de tepel bevindt.
- Gebruik een lichte druk, zodat je eventuele oneffenheden voelt.
- Vervolg de handeling via de zijkanten en onderkanten van de borsten richting het borstbeen.
- Vanaf het borstbeen maak je dezelfde draaiende, licht drukkende beweging richting de tepels.
- Volg op deze manier alle taartpunten.
- Voer de handelingen met beide handen tegelijk uit. Op die manier voel je direct of er verschil is tussen de ene en de andere borst.
Afspraak bij de huisarts
In het begin zie en voel je van alles, maar als je het zelfonderzoek regelmatig uitvoert, merk je na verloop van tijd vanzelf wat normaal aanvoelt en wat niet. Houd je bevindingen bij in een agenda of logboek. Als je borsten anders aanvoelen of er anders uitzien dan dat je gewend bent, dan is het verstandig om een afspraak te maken bij de huisarts.
Preventieve maatregelen
Voor vragen en meer informatie over preventieve maatregelen voor een goede borstgezondheid kijk je op www.boobcare.nl. Heb je vragen over het zelf onderzoeken van je borsten, dan kun je contact opnemen of langskomen in de winkel. We helpen je graag met het behouden van een goede borstgezondheid.
